De voorbije dagen laaide het debat over flexibele arbeid in de zorg weer op. In De Morgen werd de uitzendsector in een negatief daglicht gesteld op basis van enkele individuele gevallen. Dat is jammer, want het doet geen recht aan de vele zorgprofessionals die via uitzendarbeid elke dag bijdragen aan kwaliteitsvolle zorg, en het miskent de inspanningen van uitzendkantoren die de regels correct volgen.

Bovendien leeft bij sommigen het idee dat elke zorgverlener op zoek zou zijn naar een vast contract, liefst binnen één en dezelfde werkomgeving. Dat strookt eenvoudigweg niet met de realiteit. De nieuwe generaties medewerkers, maar ook een groeiend aantal ervaren zorgprofessionals, willen meer variatie in hun job en de kans om verschillende ervaringen op te doen. Dat maakt deel uit van een bredere maatschappelijke evolutie. Bedrijven die flexibele arbeid organiseren, zijn eerder een gevolg dan een oorzaak van die trend. Door de flexibiliteit te bieden waar veel werknemers naar op zoek gaan, dragen zij net bij aan het aantrekkelijker maken van het zorgberoep.

De realiteit is dat onze zorgsector vandaag kreunt onder een structureel personeelstekort. De vraag naar handen aan het bed stijgt, terwijl de instroom van nieuwe medewerkers onvoldoende is. In die context is flexibiliteit geen luxe, maar een noodzakelijke schakel om het zorgsysteem draaiende te houden. Ziekenhuizen die gemiddeld 90% bezet zijn, kunnen zich geen permanente overbezetting veroorloven. Een goed georganiseerde flexibele schil rond een vaste equipe laat toe om pieken op te vangen zonder in te boeten aan kwaliteit.

Flexibiliteit is bovendien niet enkel in het belang van de zorginstellingen. Veel zorgmedewerkers vragen zélf meer keuzevrijheid over waar, wanneer en hoe ze werken. Verpleegkundigen werken in België gemiddeld 25 uur per week, terwijl velen bereid zijn meer uren te presteren op voorwaarde dat dat flexibel kan gebeuren. Vandaag werkt slechts 3% van alle zorg- en verpleegkundigen in een ander arbeidstatuut dan de klassieke vaste loondienst – amper een fractie van het aandeel in Nederland, waar dat ongeveer 15% bedraagt. Meer flexibiliteit toelaten zou het vaste personeel juist beter kunnen ondersteunen en de druk op het zorgteam verlichten.

Bedrijven die flexibele arbeid organiseren, bieden dus niet de oorzaak van de huidige personeelsproblemen, maar een deel van de oplossing. Daarbij kan het uitzendcontract van onbepaalde duur een gamechanger zijn. In zo’n overeenkomst geniet de medewerker van financiële zekerheid, loonbetaling tussen opdrachten, en de mogelijkheid om diverse projecten in verschillende zorginstellingen te combineren. Tegelijk biedt dit model zorginstellingen continuïteit en de kans om te werken met goed opgeleide professionals die vertrouwd zijn met meerdere werkcontexten. Het toont dat flexibiliteit en zekerheid geen tegenpolen hoeven te zijn, maar elkaar juist kunnen versterken.

Natuurlijk vragen bedrijven die flexibiliteit organiseren daarvoor een redelijke vergoeding. Zoals een bakker zijn brood niet gratis bakt, investeren ook uitzendkantoren tijd en middelen in selectie, werving en opleiding. Het beeld dat uitzendarbeid gepaard gaat met astronomische overnamevergoedingen klopt niet. Na een aantal gepresteerde uren is het perfect mogelijk voor de medewerker en de zorginstelling om rechtstreeks met elkaar verder te gaan. Daarnaast pleiten we er als sector van HR-dienstverleners al geruime tijd voor om in overleg te gaan met de zorgkoepels om gemeenschappelijke principes vast te leggen in een gedragscode.We willen gaan voor een tripartite afsprakenkader tussen de zorgkoepels, de overheden en de uitzendsector. Zo’n kader kan kwaliteitsgaranties vastleggen, transparantie bevorderen en misbruiken uitsluiten. Alleen via duidelijke afspraken kunnen we de “cowboys” uit de markt bannen en samen inzetten op duurzame, kwaliteitsvolle vormen van flexibiliteit die passen bij de uitdagingen van de zorg van morgen.

De oproep is eenvoudig: laat ons verantwoordelijkheid nemen en samenwerken aan een helder en eerlijk afsprakenkader. Want flexibiliteit, juist goed georganiseerd, is geen bedreiging voor de zorg en haar medewerkers, maar kan net een troef zijn.

Andreas Valkiers

Public Affairs Director Federgon