Naar aanleiding van de werkgelegenheidsconferentie die Vlaams Minister van Werk Hilde Crevits op 19 april jl. heeft georganiseerd, formuleert Federgon, het netwerk voor werk, 5 concrete actiepunten om de Vlaamse arbeidsmarkt zuurstof te geven.

Federgon stelt dat de uitdagingen voor de Vlaamse arbeidsmarkt het scherpst kunnen worden geduid door de Vlaamse werkzaamheidsgraad te koppelen aan de vacaturegraad. In het laatste kwartaal van 2021 was 75,3% van de Vlamingen aan het werk. Een op vier Vlamingen tussen 20 en 64 werkt vandaag dus niet. Bovendien kent Vlaanderen ook een hoge vacaturegraad. 5,39% van de beschikbare jobs geraakte in het laatste kwartaal van 2021 niet ingevuld. Dit betekent dat de Vlaamse arbeidsmarkt kampt met een probleem van activering en van mismatch.

Federgon, het netwerk voor werk, waarvan de leden jaarlijks meer dan 600.000 Vlamingen een arbeidsmarktgerichte dienstverlening aanbieden – van arbeidsbemiddeling tot onder meer loopbaanbegeleiding en opleiding – vraagt dat het beleid volop inzet op het kwalitatieve en kwantitatieve ontsluiten van de Vlaamse arbeidsreserve en doet daarom vijf concrete aanbevelingen om de Vlaamse arbeidsmarkt opnieuw vlot te trekken.

• Een activerende arbeidsmarkt: sluitende opvolging van de direct inzetbare arbeidsmarktreserve

Het aantal Vlaamse niet-werkende werkzoekenden neemt verder af en telde op 31 maart 2022, 182.442 personen. Dit is de gekende en snelst mobiliseerbare arbeidsreserve. Via een sluitende aanpak van begeleiding en opleiding zouden deze werkzoekenden maximaal kansen moeten krijgen en begeleid moeten worden naar de beschikbare vacatures. Het sluitstuk van deze investeringsgerichte aanpak is evenwel een coherente controle en opvolging.

Federgon dringt aan op een duidelijke en gedeelde ambitie op alle beleidsniveaus over de aanpak van personen die vandaag ‘(langdurige) arbeidsongeschikt’ zijn. We moeten mensen die uitvallen, indien en waar mogelijk, alle kansen geven om terug op te staan en opnieuw aan de slag te gaan. Deze ambitie kan vorm krijgen via een kwalitatieve doelstelling waarbij elke (langdurig) arbeidsongeschikte binnen de 3 maanden van arbeidsongeschiktheid recht zou moeten hebben op een begeleiding gericht op loopbaan en op terugkeer naar werk. Dit kan geformaliseerd worden via een re-integratievoucher waarmee de begeleiding van deskundige partners kan worden ingezet. Een recent onderzoek van Idea Consult in opdracht van Federgon heeft aangetoond dat de investering in zo’n sluitende aanpak gemakkelijk kan worden terugverdiend. Een volledig plan is hier terug te vinden.

• Een kwalificerende arbeidsmarkt: inzicht in efficiëntie en effectiviteit / Sneller inspelen op wijzigende skills en competentiebehoeften

Cijfers suggereren dat er niet meteen een probleem is van beschikbare middelen voor opleiding, en dit ondanks de matige cijfers rond opleidingsdeelname. Federgon vraagt dat binnen het Partnerschap Levenslang Leren een analyse wordt gemaakt van de efficiëntie en effectiviteit van de ingezette middelen in Vlaanderen. Om sneller in te spelen op de noden en behoeften van de arbeidsmarkt moeten in elk geval meer middelen worden georiënteerd naar het ondersteunen van de vraag naar opleidingen (bv. via KMO-portefeuille, opleidingscheques, …). Een duidelijk kader voor erkenning van arbeidsmarktgerichte opleidingen moet het mogelijk maken snel in te spelen op wijzigende skills en competentiebehoeften.

• Een oriënterende arbeidsmarkt: de toegangsdrempel voor de loopbaancheque (opnieuw) verlagen / Recht op loopbaanbegeleiding voor een ruimere doelgroep

De loopbaancheque ondersteunt Vlamingen om het stuur van hun loopbaan zelf in handen te nemen door extern advies in te winnen bij specifieke loopbaanvragen. Toch ligt het aantal gebruikte loopbaancheques circa 30% lager dan voor de pandemie. Federgon vraagt dat het advies van de arbeidsmarktexperten wordt gevolgd en dat de toegang tot de loopbaancheque en loopbaanbegeleiding niet langer wordt beperkt tot werkenden met 7 jaar anciënniteit. Dit is onder meer nefast voor een groep van jongeren die de eerste stappen zet op de arbeidsmarkt en moeite hebben om zich te oriënteren. Ook een uitbreiding van de loopbaancheque naar inactieve Vlamingen is meer dan het overwegen waard.

• Een open arbeidsmarkt: economische migratie en interregionale mobiliteit

De Vlaamse arbeidsmarkt heeft alle talent nodig. Ook talent van buitenaf is nodig en welkom om de noodzakelijke skills aan te trekken. Hiervoor moet Vlaanderen een aantrekkelijke en competitieve regio zijn om te komen werken en wonen en moet dit ook vlot en makkelijk kunnen verlopen. De doorlooptijd van procedures (m.n. de single permit) moet hiervoor aanzienlijk worden ingekort. Ook inzake huisvesting zijn optimalisaties mogelijk. Naast internationale migratie moet ingezet worden op een geactualiseerd beleid van interregionale mobiliteit zodanig dat ook Waalse en Brusselse werkzoekenden makkelijker de weg vinden naar de Vlaamse arbeidsmarkt.

• Een werkbare arbeidsmarkt

De pandemie heeft aangetoond dat werkbaarheid, well-being en welzijn op het werk uitermate belangrijk zijn. Het uitrollen van een werkbaarheidsbeleid is een belangrijke sleutel tot langere en duurzamere loopbanen. Federgon vraagt dat de werkbaarheidscheque niet enkel kan worden ingezet voor analyse, maar ook voor ondersteuning bij het uitrollen van acties die de werkbaarheid bevorderen.

Om de combinatie van werk en privé van vele Vlaamse gezinnen extra te ondersteunen is de dienstenchequesector van groot belang. Federgon vraagt aan de Vlaamse Regering een toekomstgerichte visie voor deze sector zodat de ondersteuning van de ruim 750.000 Vlaamse gezinnen, de tewerkstelling van 100.000 huishoudhulpen en de leefbaarheid van bedrijven wordt gevrijwaard.

Federgon, het netwerk voor werk, reikt vandaag de hand aan de overheid en alle betrokken partners om ambitieus te zijn en samen te werken. Enkel op die manier kunnen we de juiste stappen zetten en de uitdaging aangaan.